Chyba każdy, kto ma do czynienia z nieruchomościami biurowymi, po pandemicznym roku 2020 i po emigracji pracowników z przestrzeni biurowych do modelu pracy w domu, zadaje sobie pytanie postawione w tytule tego artykułu. No cóż, nie ma się co dziwić, ponieważ miniony rok pokazał, że niemal każdą aktywność biurową można oprzeć na modelu pracy zdalnej, która nie jest już benefitem pracowniczym, lecz stanowi stałą alternatywę dla typowej pracy w biurze. Część z pracowników doceniła możliwość pracy we własnym domu, lecz inna ich grupa nie może się doczekać powrotu do biura. Powodów są setki, ale część z nich dość często się powtarza – warunki mieszkaniowe, jakość łączy internetowych, logistyka domowa itp.
O powyższych wyzwaniach w modelu pracy zdalnej powstało mnóstwo publikacji, webinarów czy też wirtualnych konferencji, więc temat ten nie będzie znacząco kontynuowany w tym artykule. Niemniej jednak nie możemy go pominąć, zastanawiając się, co się wydarzy w nadchodzących miesiącach, dlatego że wpływ pracy zdalnej na rynek nieruchomości biurowych jest wręcz gigantyczny. Warto też pamiętać, że nie chodzi tu tylko o czysty wynajem powierzchni biurowych, lecz o wiele innych towarzyszących aspektów.
Jakich? To nie tylko deweloperzy budynków biurowych oraz agencje nieruchomości są żywo zainteresowani powrotem pracowników do biur. Warto pamiętać o firmach typu fit out i biurach architektonicznych, które planują aranżacje przestrzeni, a następnie je wypełniają umeblowaniem i innymi urządzeniami, z których na co dzień korzysta biznes. Dostawcy mebli biurowych, wykładzin, systemów akustycznych, rozwiązań telekomunikacyjnych, nagłośnieniowych i wielu innych to już kolejna grupa, która jest żywo zainteresowana zbudowaniem przewidywalnych biznesplanów na 2021 r. i na kolejne lata. Wreszcie nie można tu zapomnieć o funduszach inwestycyjnych, które zajmują się kupnem i sprzedażą całych budynków lub kompleksów biurowych. Odkryciem nie będzie, że temat powrotu do biur – i tym samym ich przyszłość, mieści się w zainteresowaniu wielu graczy. Jest to temat wart miliony, o ile nie miliardy złotych – szczególnie, że na przestrzeni najbliższych 2–3 lat będą się kończyć umowy 3–5–7–10-letnie od najemców długoterminowych.
Czy firmy BSS i ich pracownicy pozostaną w modelu pracy zdalnej już na zawsze? A jeśli tak, to w jakiej skali lub w jakich modelach? Oto trzy scenariusze, które wyglądają na bardzo prawdopodobne.
Powrót do biur, ale na mniejszą skalę
Zdania specjalistów sektora BSS są jednoznaczne. Niemal w każdej firmie mówi się o tym, że praca zdalna zdała egzamin, mimo kilku mankamentów, i że powinna zostać na stałe wpisana w model biznesowy zarówno firm BPO, SSC, jak i IT. Jedyną branżą, która mocniej jest zainteresowana pełnym powrotem, jest R&D. Jednakże praca zdalna ma też swoje minusy – przede wszystkim utrudnia budowanie relacji międzyludzkich oraz ma ograniczenia w realizacji i promocji kultury organizacyjnej. To tylko dwa z wielu wyzwań, a to oznacza, że powrót do biura jest wskazany. Na biurkach menedżerów sektora BSS leżą w tej chwili różne scenariusze – od całkowitego powrotu do biura, po tylko częściowy, ale tu w skali od 80% do 30% obecnego zapotrzebowania. Tak, to niesamowita rozbieżność, ale faktem jest, że takie scenariusze są teraz analizowane. Ten, który pojawia się najczęściej, to powrót na mniej więcej 70–80% dotychczas zajmowanej powierzchni biurowej.
Współpraca z coworkami lub tzw. elastycznymi biurami
Coraz częściej na rynku słychać głosy, że to biura coworkingowe lub elastyczne mogą odegrać kluczową rolę w nowym podejściu do rozwoju sektora BSS. Tak, to możliwość korzystania z biurek na godziny czy też na krótkie okresy najmu staje się poważną alternatywą lub uzupełnieniem dla tradycyjnego najmu biur. Na rynku polskim pojawiają się także ciekawe projekty, które ułatwiają firmom BSS korzystanie z biur coworkingowych. Dobrym przykładem jest chociażby Multicowork – system abonamentowego korzystania z różnych sieci biur coworkingowych na terenie całej Polski.
BSS wzmocni wsparcie dla pracowników w ich domach
Praca w domach pokazała, że pracownicy nie zawsze mogli wykonywać ją w wystarczająco komfortowych warunkach. Brak ergonomicznych biurek, foteli czy też stabilnego i szybkiego łącza do internetu dały się mocno we znaki wielu osobom, które zostały zmuszone do pracy we własnych czterech kątach. Z każdym miesiącem takiej pracy – zarówno po stronie pracodawców, jak i pracowników – zaczęły narastać potrzeby zoptymalizowania podejścia do pracy w domach pracowników. Wygląda na to, że coraz powszechniejsze będzie zaangażowanie tych pierwszych w wyposażenie domowych biur w odpowiednie meble i narzędzia telekomunikacyjne.
Scenariuszy jest oczywiście znacznie więcej, ale to zmniejszone zapotrzebowanie na własne biura, współpraca z rozsianymi po całym kraju coworkami i „doposażenie” domowych biur pojawia się w komentarzach z sektora BSS najczęściej. Wchodzimy w drugi rok pandemii, a zarazem w pierwszy dający nadzieję, że globalne programy szczepień pozwolą na powrót do starego lub starego, ale zmodyfikowanego modelu pracy w przestrzeniach biurowych. Na dobre rozpoczęła się już także trzecia dekada XXI w., po której możemy się spodziewać jeszcze większej aktywności i rozwiązań w zakresie PropTech, cyberbezpieczeństwa oraz metod zarządzania i utrzymywania relacji z wirtualnymi pracownikami.
