Praca zdalna w Polsce – jeszcze przywilej czy już standard?

Pracujemy zdalnie dłużej, niż nam się wydaje

Zjawisko, które dziś znamy jako „pracę zdalną”, jest z nami już od lat 80. XX wieku. Początkowo nazywane było jednak „telepracą”. Pojęcie to jako pierwszy zaproponował amerykański fizyk Jack Nilles, który pracował wówczas zdalnie nad projektem systemu komunikacji dla NASA¹. Dziś nazywa się go „ojcem” pracy zdalnej.

Telepraca pojawiła się w Stanach Zjednoczonych jako odpowiedź na trwający kilka lat kryzys paliwowy. Firmy i media aktywnie promowały ten model, a jako główną korzyść dla pracowników przedstawiały możliwość zaoszczędzenia na benzynie. W 1979 r. nawet „The Washington Post” opublikował artykuł Praca z domu pomaga zaoszczędzić na paliwie².

Szybko okazało się, że nowy model sprawdza się nie tylko jako sposób na zmniejszenie kosztów dojazdu do biura. W 1979 r. IBM, jako jedna z pierwszych firm na świecie, przeprowadził eksperyment, w którym pięciu wybranych pracowników pracowało z domu. W 1983 r. liczba pracowników zdalnych zatrudnianych przez giganta informatycznego wynosiła już 2 tys. osób³. Cztery lata później, w 1987 r., liczba osób pracujących poza biurem w całych Stanach Zjednoczonych osiągnęła 1,5 mln⁴. Globalne trendy kształtowały się podobnie. 

Dziś według danych Owl Labs zebranych w 23 krajach 52% pracowników pracuje zdalnie przynajmniej raz w tygodniu⁵. Liczba firm, które umożliwiają swoim zespołom pracę poza biurem, również rośnie – w 2018 r. aż 40% przebadanych firm działało hybrydowo, oferując pracę zdalną i w biurze, a 16% funkcjonowało całkowicie zdalnie⁶. Czy to wystarczy, żeby określać pracę zdalną mianem standardu? To zależy. 

Rozpatrując pracę zdalną w kategorii standardu, warto jest rozpatrywać oddzielnie firmy z branż związanych z nowymi technologiami oraz instytucje publiczne, służbę zdrowia i zawody, w których fizyczna obecność pracownika jeszcze przez wiele lat pozostanie niezbędna. Być może dzięki rozwojowi technologii i sztucznej inteligencji w przyszłości nawet chirurdzy będą mogli pracować zdalnie, ale upłynie jeszcze sporo czasu, zanim taki model stanie się powszechny. 

Inaczej powinniśmy patrzeć na organizacje, których funkcjonowanie opiera się na pracownikach biurowych pracujących przed ekranem komputera. Nawet jeśli niektóre z ni...